از آنجايي كه بناي مجموعه امام زاده سلطان علي بن محمد باقر (ع) (مشهداردهال) در منطقه كاشـان قرار گرفته و از قديم الايام آن را به نام مشهد اردهال كاشـان ميشناسند لذا ذكر مختصر مطالبي در مورد تاريخ و موقعيت جغرافيايي كاشـان ميتواند راهنماي خوبي جهت بهتر شناختن موقعيت روستاي مشهد اردهال باشد ابتدا از كاشـان شروع ميكنيم.
منطقهاي كه شهر كاشان در آن واقع است يكي از نخستين سكونتگاههاي شهري انسان ماقبل تاريخ بوده است. كاوشهاي باستانشناسي نشان ميدهد كه ناحيه سيلك در سه كيلومتري غرب شهر كاشـان چند هزار سال پيش از پيدايش شهرهاي آريايي فلات ايران، نخستين جايگاه رشد شهرنشيني بوده است. با اين همه آنچه از نظر ما اهميت دارد بررسي كاشان به عنوان يك شهر اسلامي است. زيرا ساخت كنوني شهر كاشان در دوران اسلامي شكل گرفته است و در اين دوره (خصوصاً در دوره سلجوقيان) و نيز در قرن نهم و دهم هجري در عهد صفوي رونق بسياري پيدا كرده است و يكي از شهرهاي مهم ايران شده است.
كاشان و حومه با حدود 700000 نفر جمعيت داراي مردماني خونگرم و مهربان با تعصب مذهبي فراوان، يكي از قديميترين و تاريخيترين شهرهاي ايران محسوب ميشود و از قديم الايام به دارالمؤمنين معروف بوده است.
جهت اصلي سلسله جبال در اين منطقه، از شمال غربي به جنوب شرقي است مناطق اردهال، قمصر، نطنز در دامنهها و درههاي شرقي و نواحي نراق، جوشقان در دامنهها و درههاي غربي اين سلسله جبال واقعند. مهمترين قلل سلسله جبال مذكور از شمال غربي به جنوب شرقي عبارتند از: قله واقع در شرق نياسر به ارتفاع 3600 متر ـ قله واقع در جنوب روستاي برزك به ارتفاع بيش از 2500 متر و كوه هفت كتل در شرق قريه خنب به ارتفاع بيش از 3000 متر و قله كركس در غرب نطنز به ارتفاع بيش از 3800متر ميباشد.
شاردن در سفرنامهي خود مينويسد: خود شهر (كاشان) و حومهي آن زيباتر است طبق اظهارات موثق مردم مجموعاً شش هزار و پانصد باب خانه و باغچه و چهل باب مسجد، سه باب مدرسه و بيش از دويست باب امامزاده دارد.
اوژن فلاندن در سفرنامهي خود به سال 1257 مينويسد: در قرن اخير اين شهر (كاشان) به كلي منهدم گشته و عمارتش منهدم گرديده است. بناهائي كه امروز مورد دقتند بازارها، كاروانسراها و حمامها ميباشند.
آب و هواي كاشـان نسبت به ساير شهرها كمي گرمتر است و بر اساس دادههاي آب و هوا در چند سال اخير تا 48+ درجه در تابستان و در زمستان 12ـ درجه متغير بوده است.
جريان هوا و وزش بادها در كاشان تابعي از وجود دو اقليم متضاد خشك و كوير در شرق و شمال شرقي و هواي سرد سير ارتفاعات غرب و جنوب غربي است. بر اثر قلت بارندگي به جز چشمه فين رودخانه مهمي در كاشان و اطراف آن وجود ندارد. و جز رودخانههاي كوچك روستائي كه مختصر آب دائم دارند بيشتر رودخانههاي ديگر فصلي هستند.
كاشان از لحاظ شبكه راهها موقعيت نسبتاً ممتازي را دارد. زيرا بر سر يكي از شاهراههاي مهم كشور قرار گرفته است كه پايتخت را به جنوب و جنوب شرق ايران متصل ميكند.
از قديم الايام كاشـان يك شهر زيبا با بافت سنتي و خانههاي خشتي و گلي بوده است. ساختمان گنبدي شكل خانهها با خشت و گل، وجود بادگيرها در كنار سقفهاي گنبدي بناها، مجموعهي هماهنگي را پديد ميآورند كه باعث تهويه داخل ساختمان و هدايت جريان بادها ميگردد. همه بناهاي قديمي كاشـان سنتي و داراي سرداب هستند. (مردم خصوصاً در تابستانها ساعات زيادي را در داخل آنها به سر ميبرند). آثار تاريخي اين شهر اغلب از شاهكارهاي معماري سنتي اين سرزمين به شمار ميرود.
آشنایی مختصر با زندگانی حضرت علی بن امام محمد باقر علیه السلام
حضرت اباالحسن علی ابن امام محمد باقر (ع) در سال 113 هجری قمری جهت امر تبلیغ دین مبین اسلام و پاسخگویی به احساسات مذهبی مومنان وارد کاشان شدند و به مدت 3 سال در میان عاشقان و دلباختگان اهل البیت به ارشاد مردم ولایتمدار پرداختند.
از ویژگیهای بارز این امامزاده لازم التعظیم می توان به فرزند بلافصل بودن و هچنین نایب الامامین یعنی امام محمد باقر (ع) و امام جعفر صادق (ع) اشاره نمود.
درخصوص مقام والای آنحضرت روایتهای متعددی نقل شده است که از جمله آن می توان به حدیث حضرت امام صادق (ع) اشاره نمود که می فرماید :هرکس برادرم حضرت علی ابن باقر (ع) را در اردهال زیارت کند مانند کسی است که قبر جدم حسین (ع) را در کربلا زیارت کرده باشد و هچنین حضرت امام رضا (ع) می فرماید نعم الموضع الاردهال فلزم و تمسک به ، چه خوب مکانی است اردهال پس به آن التزام و تمسک پیدا کنید.
حضرت علی ابن امام محمد باقر (ع) در سال 116 هجری قمری با یاران و اعوانش به جنگ با کفر زمانه می پردازد و پس از رشادتهای فراوان سرانجام در 27 جمادی الثانی در دره ازناوه با یاران باوفایش به شهادت رسید و سر مبارکش را از تن جدا نموده و برای حاکم جور وقت در شهر قزون ارسال نمودند و بدن مطهرش را در مشهد اردهال به خاک سپردند